FM
Ook wel: frequentiemodulatie
FM is een afkorting voor frequentiemodulatie en is de aanduiding voor een frequentieband en een wijze om radiosignalen over te brengen.
Hoe werkt een FM-signaal?
Het geluid van een radiozender wordt door een zendmast omgezet in signalen die overal binnen het bereik van de mast zijn op te vangen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van elektromagnetische golven. Deze golven of trillingen worden uitgedrukt in de eenheid Hertz (Hz). Deze signalen zijn voor ons niet zichtbaar of hoorbaar maar kunnen met behulp van een radiotoestel (of een ander apparaat met een radioantenne) weer worden omgezet in het oorspronkelijke geluid.
Bij frequentiemodulatie (FM) worden tonen omgezet in langzaam of snel bewegende (modulerende) radiogolven. Hoe sneller/vaker een golf zichzelf herhaalt, hoe hoger de toon klinkt. Dit in tegenstelling tot amplitudemodulatie (AM), waar de toon wordt weergegeven middels de uitslag van de trilling. FM-signalen zijn minder gevoelig voor storingen dan AM-signalen. Ook is de kwaliteit van het geluid dat uit je radio komt hoger, waardoor het meer overeenkomt met de oorspronkelijke opname.
Wat zijn FM-frequenties?
De ether (de ruimte die beschikbaar is voor radioverkeer) is ingedeeld voor verschillende doeleinden. FM-signalen van radiozenders maken gebruik van frequenties tussen de 87,5 en 108 MHz. De bandbreedte van één FM-frequentie bedraagt 200 kHz en het bereik van één FM-zender bedraagt maximaal 80 kilometer. Door dit beperkte bereik zijn landelijke radiozenders aangewezen op het gebruik van meerdere frequenties.
Radiostations mogen niet zelf bedenken op welke frequentie ze te ontvangen willen zijn. Om te mogen uitzenden op een FM-frequentie moet de zender beschikken over een vergunning. De FM-band is ingedeeld in een groot aantal kavels, waarin onderscheid wordt gemaakt tussen landelijke, regionale en lokale omroepen. Meerdere van deze kavels zijn geclausuleerd, wat betekent dat er voorwaarden worden gesteld aan het soort muziek en het format van de programma’s die uitgezonden mogen worden.
FM-frequenties worden in Nederland toegewezen door het Agentschap Telecom (AT). Deze vergunningen kunnen worden verkregen middels een frequentieveiling of door een bestaand station inclusief vergunning over te nemen. Frequentieveilingen worden alleen georganiseerd wanneer er frequentiekavel vrijkomen. Dit kan zijn door het aflopen van FM-vergunningen of wanneer een zender stopt. De laatste grootschalige frequentieveiling was in 2003, gelijktijdig met een grootschalige herindeling van de ether.
Opvolger van FM: Digitale radio
Sinds 2004 is DAB (Digital Audio Broadcasting) in de lucht, dat op termijn FM moet gaan vervangen, in 2012 opgevolgd door DAB+. Deze techniek heeft een eigen frequentieband, waarbinnen signalen digitaal worden uitgezonden. Dankzij de toegepaste compressie kan via DAB+ een hoger aantal zenders te ontvangen van via FM. Ook is de geluidskwaliteit van digitale radio beter dan bij FM het geval is. Om zenders die uitzenden op DAB+ te kunnen ontvangen is wel een radio nodig die deze techologie ondersteunt.
