Usability
Ook wel: gebruiksvriendelijkheid, gebruikersvriendelijkheid of bruikbaarheid
Het vakgebied usability houdt zich bezig met de gebruiksvriendelijkheid van gemaakte dingen. In een ideale wereld wordt tijdens de ontwikkeling van producten, machines, gereedschap, processen en websites voldoende rekening gehouden met de beoogde gebruikers. Hoe toegankelijker en gebruikersvriendelijk een product is, hoe meer mensen er eenvoudig mee zullen kunnen omgaan.
Als er duidelijk veel aandacht is besteed aan de usability, dan spreken we ook wel van ‘user-friendly’.
Usability in product design
Bij usability in productontwikkeling wordt niet het doel van een product, machine of gereedschap centraal gesteld, maar de gebruiker van het eindproduct.
Zal de gebruiker het product herkennen en gemakkelijk kunnen bepalen hoe het werkt? Kan het product efficiënt gebruikt worden? Voldoet een product aan de verwachting van de gebruikers, worden zij er blij van? Zijn er specifieke doelgroepen waarmee rekening moet worden gehouden, zoals linkshandigen of laaggeletterden? Hoeveel kracht is nodig om een product te gebruiken?
Vaak gaan ontwikkelaars bij usability uit van een aantal persona’s. Dit zijn denkbeeldige karakters met elk eigen kenmerken die gezamenlijk representatief zijn voor het beoogde publiek. De usability van een product kan vervolgens aan elk van deze persona’s worden getoetst.
Website usability
Usability is een belangrijk onderwerp bij de ontwikkeling van graphical user interfaces, zoals internetsites en softwareapplicaties. Deze herbergen vaak veel informatie en functies maar tegelijk wordt verwacht dat (bijna) iedereen er mee zou moeten kunnen werken. Dus is het belangrijk dat websites, software en hun interfaces gebruiksvriendelijk worden opgezet.
De gebruiksvriendelijkheid van een website zit onder meer in een duidelijke navigatie en bediening. De naamgeving moet logisch zijn en de vormgeving consequent en in lijn met wat op andere websites gebruikelijk is. De achterliggende techniek en het apparaat of de gebruikte browser zouden hierop geen invloed moeten hebben.
De gebruiker moet met zo min mogelijk handelingen kunnen vinden of doen wat hij wil, zonder er eindeloos naar te hoeven zoeken. Bij het invullen van formulieren moeten gebruikers worden geholpen door duidelijke aanwijzingen te geven, ook wanneer er ongeldige of onvolledige gegevens worden ingevuld. Maar bovenal moet het duidelijk zijn hoe de maker de website heeft bedoeld (intuïtief). Is dat niet het geval en raakt de bezoeker afgeleid en geïrriteerd dan is er sprake van frictie.
