Gamut

Ook wel: kleurruimte of kleurbereik

Gamut is een ander woord voor een verzameling kleuren. Meestal wordt met gamut het totale bereik van mogelijke kleuren bedoeld dat een apparaat kan weergeven of waarnemen. In een andere betekenis slaat het begrip op het palet van unieke kleuren die in een bepaalde digitale afbeelding voorkomen.

De gamut wordt enerzijds begrensd en voorgeschreven door technische beperkingen. Niet elk apparaat kan daadwerkelijk elke theoretisch mogelijke kleurtint produceren. Het bereik en de hoeveelheid kleuren dat weergegeven of waargenomen kan worden, oftewel gamut, is een technisch eigenschap van beeldschermen, printers, camera’s en ander apparaten die beeld produceren of verwerken.

Anderzijds wordt de gamut bepaald door de wijze waarop een kleurruimte wordt ingedeeld en beschreven. Bij kleurcoderingssystemen als RGB en CMYK worden de beschikbare kleuren vastgesteld door het bereik van het systeem en de mogelijke variaties. Binnen een kleurruimte worden de aanwezige kleuren meestal tweedimensionaal (tint/warmte en verzadiging) of driedimensionaal (zoals aandeel van de kleuren rood, groen en blauw) uitgedrukt.

Wanneer een specifieke kleurtint in een bepaald kleursysteem niet bestaat dan wordt deze kleur ook wel “out of gamut” genoemd. Een voorbeeld hiervan is puur rood: een kleur die in het RGB-systeem wél bestaat, maar niet als CMYK-kleur kan worden worden weergegeven.

Additieve en subtractieve kleuren

Additieve kleurmenging wordt onder meer toegepast bij beeldschermen. Hier bepaalt de mate waarin de verschillende assen aanwezig zijn de weergegeven kleur. De basiskleur is zwart. Wanneer alle kleuren maximaal vertegenwoordigd zijn ontstaat wit.

Binnen subtractieve kleurmenging is er juist sprake van absorptie van bepaalde kleuren licht. De basiskleur is wit. Een complete vermenging van alle ingrediënten levert (bij benadering) zwart op. Het “aftrekken” oftewel filteren van bepaalde kleuren bepaalt de kleur van het licht dat wordt gereflecteerd of dat uitstraalt. Een voorbeeld hiervan is CMYK, waarin nog een vierde component is toegevoegd om ‘puur’ zwart te kunnen maken.

Bij het uitdrukken van kleuren in tint/warmte en verzadiging is intensiteit, de derde dimensie, meestal ondergeschikt. Deze wordt in drukwerk sterk bepaald door de hoeveelheid aanwezig licht en bij monitoren door de helderheidsinstelling van het beeldscherm.