Ook wel: subliminal messaging
Bij een subliminale boodschap wordt het publiek aangezet tot een bepaalde handeling of voorkeur door een boodschap te verstoppen in reclames en andere uitingen. Dergelijke boodschappen kunnen worden verborgen in video, audio of print en zouden via het onderbewustzijn invloed hebben op ons gedrag. Subliminale boodschappen spelen in op het gegeven dat 90% van onze waarneming onbewust plaatsvindt.
Het bekendste voorbeeld is dat van een bioscoop die in de jaren ’50 om de paar seconden een frame in films monteerde met teksten die toeschouwers aanmoedigden om meer popcorn en frisdrank te kopen. Initiatiefnemer en marketingonderzoeker James Vicary beweerde dat deze tactiek daadwerkelijk tot een hogere omzet leidde. Later bleek deze claim verzonnen en wel vanwege het belang dat hij zelf bij deze uitkomst had.
Het effect van subliminale boodschappen
Naar aanleiding van dergelijke voorbeelden, waarbij met subliminale boodschappen via ons onderbewustzijn werd geprobeerd het gedrag te manipuleren, is deze vorm van marketing in veel landen verboden. De daadwerkelijke resultaten zijn echter twijfelachtig. Onderzoeken spreken elkaar tegen, maar de meest voorkomende conclusie is dat er dit soort boodschappen geen effect heeft.
Toch zijn in veel commerciële uitingen verborgen boodschappen en grapjes terug te vinden. De vorm van communicatie en de zaken die we onbewust waarnemen zijn wel degelijk van invloed op de beleving van een merk. Voorbeelden hiervan zijn de pijl die is verstopt in het logo van FedEx en de lachende mond die in het logo van Amazon de letters A en Z met elkaar verbindt.
Je zou kunnen stellen dat ook product placement, het tonen van producten en merken in films en op televisie, en nudging, het beïnvloeden van gedrag met onder meer design, vormen van subliminal messaging zijn.
