Astroturfing
Astroturfing is het in scène zetten van schijnbaar onafhankelijke publieke initiatieven door overheden, organisaties of bedrijven. AstroTurf is een merknaam voor kunstgras. De term is een woordspeling op grassroots, de Engelstalige aanduiding voor burgerbewegingen. Meestal is het doel van astroturfing om politieke opvattingen te manipuleren of de reputatie van een bedrijf te verbeteren. De belanghebbende is hierbij zelf de bron of initiatiefnemer of een financiële relatie wordt bewust verborgen gehouden.
Voorbeelden van astroturfing
Bij politieke astroturfing worden organisaties of personen betaald om publicaties te verspreiden, opvattingen te propageren of demonstraties te organiseren die de agenda van een politieke organisatie of regering ondersteunen. In plaats van gebruik te maken van bestaande personen of organisaties worden ook wel sokpoppen ingezet.
Astroturfing door bedrijven kan bestaan uit het verspreiden van gefingeerde verhalen over het bedrijf of diens producten of diensten. Bijvoorbeeld door het verzinnen van positieve ervaringen uit naam van niet bestaande klanten of het onder valse titel in de lucht houden van blogs.
Er bestaan diverse voorbeelden van bedrijven en politieke instanties die hebben geprobeerd om valse brieven of petities die pleitten vóór hun belangen in te zetten tijdens rechtszaken.
De opkomst van het internet en software om hier je identiteit verborgen te houden heeft het makkelijker gemaakt om anoniem of onder een valse naam te publiceren. Omgekeerd kan astroturfing ook bedoeld zijn om tegenstanders of concurrenten onderuit te halen.
Regelgeving tegen astroturfing
In de meeste landen zijn vrijwel alle vormen van misleiding die onder astroturfing gerekend kunnen worden bij wet verboden. Zo schrijft Europese regelgeving voor dat bij tegen betaling gecreëerde of geplaatste content duidelijk aangegeven moet worden dat het om een gesponsorde boodschap gaat.
De scheidslijn tussen astroturfing en legale vormen van reputatiebeheer is soms erg smal. Zo is het voor medewerkers van een bedrijf toegestaan om zich online voor te doen als klanten, mits dit niet wordt geregisseerd of gestimuleerd door hun werkgever. Ook is het in principe niet verboden om op geoorloofde wijze te proberen negatieve opvattingen verwijderd te krijgen of te overstemmen.
